İsimve Sıfat Tamlamarı ile ilgili çıkmış sorular. google.com, pub-1772441188610312, DIRECT, f08c47fec0942fa0 yaren (18.11.16 01:50:22) cins isimler, o varlığın işlevini en kısa ifadelerle karşılıyor. sıfatlar ise o "işlevsel" varlığın niteliğini ve niceliğini nesnel veya öznel ifadelerle belirliyor. allah'ın isimlerinden bahsederken de aslında adlaşmış sıfat kavramını görebiliriz türkçe düşünürsek. "ya rezzak" derken SIFAT TAMLAMASI Bir ismin bir veya daha fazla sıfat tarafından nitelendiği ya da belirtildiği söz öbeklerine denir. Tamlamada sıfat daima isimden önce gelir. "Yeşil gözleri beni derinden etkiledi." cümlesinde "göz" isim, "yeşil" sıfattır. Cümleyi "O tatlı, yeşil gözler beni derinden etkiledi." Emeğeve emekçiye saygı çerçevesinde dosyayı sitemize yükleyen arkadaşımıza Netteders.Net sitesi adına teşekkür ediyoruz. Sizde destek için yorum yapabilir ve dosyayı sosyal medya butonları ile facebook ve twitter sayfanızda paylaşabilirsiniz. 5. Sınıf Türkçe İsim ve Sıfat Tamlaması Çalışma Kağıdı. Sıfatİsim=> Sıfat Tamlaması (Sıfat= Tamlayan, İsim= Tamlanan) Büyük insan, Düz saç, Üç Elma, O adam. Not: Sıfat mutlaka ismin önünde olmalıdır. Adamın burnu epey büyüktü. (“Büyük” sözcüğü sıfat olmasına rağmen, sıfat tamlaması kurmamıştır.) Not: Adlaşmış sıfat, sıfat tamlaması sayılmaz Vay Tiền Nhanh. İsimler veya adlar, isim soylu kelimeler ve fiil türünde yer alan bütün sözcükler; nesneleri ve hareketleri direkt olarak karşılayan, onların ifade edilmesini sağlayan sözcüklerdir. Nesneler ve hareketleri, bazı farklı yönleri ile daha detaylı anlatmak için tek sözcükten daha fazla sözcüğe ihtiyaç duyulur. Tek bir sözünün yerine getiremediği, tek kelime ile ifade edilmesi mümkün olmayan dil birlikleri ile anlatımı zorunlu olan durumlar mevcuttur. İsim tamlamaları, bu ihtiyacın karşılanması amacıyla ortaya çıkmıştır. İsim tamlamaları; birbiriyle ilgili olan, bir diğerini iyelik tarafından tamamlayan, minimum iki ad ile ortaya olan sözcük gruplarıdır. Örneğin, bir cekete yalnızca ceket demek her daim o eşyayı tam olarak tarif etmek için yeterli olmayacaktır. Ceket, nesneyi dile getiren genel bir kelimedir. Mavi ceket ya da ekose desenli ceket diye tabir edilmesi ise ceketin çok net bir biçimde ifade edilmesini ve nesneyi ayırt edici özellikleriyle anlatır. Minimum iki veya daha fazla adın bir araya gelmesiyle beraber isim tamlamaları ortaya çıkar. İsim tamlamalarında birinci isim tamlayan, ikinci isim ise tamlanan şeklinde ifade edilir. Örnek olarak, evin kapısı, isim tamlamasında ev tamlayan; kapısı ise tamlanan Tamlamasının Türleri Nelerdir?İsim tamlamalarında, tamlayan ve tamlanan bölümleri farklı ekler alma özelliğine sahiptir. Herhangi bir ek almama durumları da vardır. Ek alma halinde isimler arasında bir bağlantı kurulması amacıyla kullanımı yapılan bu eklere “tamlama ekleri” denilmektedir. Tamlama ekleri ise şunlardır1-Tamlayan Ekleri İlgi hal eki, genitif ekidir. -ın, -in, -un, -ün, -nın, - nin, -nun, -nünÖrnekler -kaban - nın cebi-masanın - nın ayağı-kalem-in ucuNot ilk iki içinde “n” kaynaştırma harfleri Ekleri Sahiplik, İyelik eki -ı, -i, -u, -ü, -sı, -si, - su, - s -Paltonun cebbenzeşme-i-sandalyenin ayağyumuşama-ı-kalemin ucbenzeşme-uİsim tamlamaları bahsi geçen ekleri alıp almama hallerine bakılarak farklı türlere ayrılmaktadır. Toplamda dört adet isim tamlaması bulunur. Bunlar arasında, belirtili isim tamlaması, belirtisiz isim tamlaması, takısız isim tamlaması, zincirleme isim tamlaması yer Belirtili İsim Tamlaması Belirtili isim tamlamasında, hem tamlayan hem de tamlanan tamlama eki almaktadır. Bir tamlamanın belirtili isim tamlaması olmasının iki tane isimden meydana gelmesi ve her iki ismin de tamlama ekini almış olması gerekir. Yani birinci isim tamlayan ekini ın, in, un, ün ikinci isimde tamlanan ekini ı, i, u, ü yol-u-havuz-un taş-ı-yemeğ-in tuz-uNot Belirtili isim tamlamalarının tamlayanı ya da tamlananı zamir olarak kullanılabilir. Benim kalemim, kalemlerin bazısı gibi olabilir. Belirtili isim tamlamalarında tamlayan ile tamlanan arasına bir veya birden çok kelime girebilir. Kitabın eskimiş sayfası, Arkadaşımın gül kokan saçları gibi. Bu örneklerde araya girmiş olan kelimeler sıfat ve sıfat grupları olarak karşımıza Belirtisiz İsim Tamlaması Belirtisiz isim tamlamasında tamlanan ek almaktadır. Tamlananın almış olduğu ekler; -ı, -i, -u,- ü, iyelik ekleri olmaktadır . Burada tamlayan ise ek tulum-u, -deniz tuz-u,-matematik öğretmen-iNot Belirtisiz isim tamlamasında tamlayan ile tamlanan arasına herhangi bir kelime girmemektedir. Bu kurala aykırı yapılan kullanım şekli yanlış olur. Belirtisiz isim tamlamalarında tamlayan ile tamlanan yer İsim Tamlaması Takısız isim tamlamasında tamlayan veya tamlanan hiçbir şekilde tamlama eki kapı,-Bakır sahan,-Altın dişNot Bu tamlamaların takısız isim tamlaması olduğunu anlamak amacıyla tamlayandan sonra “ -den, -dan yapılmış ” sözcükleri kullanılabilir. Diğer taraftan takısız isim tamlamaları, sıfat tamlamaları ile karıştırılabilir. Bu nedenle sıfat tamlamalarında benzetme doğrudan benzetme ile meydana getirilirken takısız isim tamlamalarında ise benzeyen ve kendisine benzetilen hususları olmalıdır. Demir perde, örnekte perde demire benzetilmektedir. Bu tamlama takısız isim tamlaması Zincirleme İsim Tamlaması Zincirleme isim tamlaması, minimum üç adın birbirini tamlama şartları ile tamamlamasıyla bir varlık ya da kavramı karşılaması olarak bilinmektedir. Bu bazı zamanlarda belirtili, belirtisiz veya takısız isim tamlamalarının diğer bir isim ile bir araya gelmesiyle bazı zamanlarda da belirtilen tamlamaların diğer bir tamlama ile birleşimi sonucunda meydana kapısı+ nın zil+ i belirtili isim tamlaması-Limon ağacının dalı belirtisiz isim tamlaması-Dükkanın bahçesinin çöp kutusu iki isim tamlamasının birleşimi Arkadaşlar İstiklal Marşının 10 kıtasındaki isim tamlamaları ve sıfat tamlamalarını sizler için açık ve anlaşılır biçimde göstermeye çalıştık. İstiklal Marşında geçen isim tamalamalarını kırmızı renkte, sıfat tamlamalarını ise siyah renkte gösterdik. Zaten her kıtanın aşağısında da tüm tamlamaların türlerini belirttik. İstiklal Marşındaki belirtili isim tamlamaları, belirtisiz isim tamlamaları, takısız isim tamlamaları ve zincirleme isim tamlamaları belirtilmiştir. İstiklal Marşındaki tamlamalar çalışmasına geçmeden önce yararlı birkaç ipucu verelim isterseniz Sıfat Tamlaması Nasıl Bulunur? Sıfat tamalamasını bulmak için sıfatları iyi bilmeniz şarttır arkadaşlar. Bir cümlede geçen sıfatı bulduğunuz an, sıfat tamlamasını da bulmuşsunuzdur demektir. Çünkü sıfat tamlaması demek sıfat ve hemen sonrasında gelen ismin toplamı demektir. Örneğin diyelim ki ’Kırmızı gömlek aldım.’’ Cümlesindeki sıfat tamlamasını bulacaksınız. Önce sıfatı bulmanız gerekiyor. Burada ’kırmızı’’ kelimesi sıfattır. Sıfatlar bir isimden önce geldiği için de ’gömlek’’ kelimesi isimdir. İkisini birleştirirsek ’kırmızı gömlek’’ olur ki bu da sıfat tamlamasıdır. İsim Tamlamaları Hakkında Kısa Bilgi Dört tane isim tamlaması türü vardır İsim tamalamaları şunlardır -Belirtili İsim Tamlaması öğretmenin kitabı -Belirtisiz İsim Tamlaması öğretmen kitabı -Takısız İsim Tamlaması cam bardak -Zincirleme İsim Tamlaması Öğretmenin kılavuz kitabı KIRMIZI ile gösterilenler İSİM TAMLAMASI SİYAH ile gösterilenler SIFAT TAMLAMASI İSTİKLAL MARŞINDAKİ İSİM VE SIFAT TAMLAMALARI Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak; Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak; O benimdir, o benim milletimindir ancak. Bu şafaklarda sıfat tamlaması Yüzen al sancak sıfat tamlaması Tüten en son ocak sıfat tamlaması Yurdumun üstünde belirtili isim tamlaması Milletimin yıldızı belirtili isim tamlaması Benim milletim belirtili isim tamlaması Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilal! Kahraman ırkıma bir gül... Ne bu şiddet, bu celal? Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helal; Milletimin Hakkıdır, Hakk'a tapan milletimin istiklal. Nazlı hilal sıfat tamlaması Kahraman ırkıma sıfat tamlaması Bu şiddet sıfat tamlaması Bu celal sıfat tamlaması Tapan milletimin sıfat tamlaması Milletimin hakkı belirtili isim tamlaması Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım. Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım! Kükremiş sel gibiyim Bendimi çiğner, aşarım; Yırtarım dağları, enginlere sığmam taşarım. Hangi çılgın sıfat tamlaması Kükremiş sel sıfat tamlaması Garb'ın afakını sarmışsa çelik zırhlı duvar; Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var. Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar, ''Medeniyet!'' dediğin tek dişi kalmış canavar? Çelik zırhlı duvar sıfat tamlaması İman dolu göğsüm sıfat tamlaması Böyle bir iman sıfat tamlaması Tek diş sıfat tamlaması Tek dişi kalmış canavar sıfat tamlaması Garbın afakını belirtili isim tamlaması Arkadaş! Yurduma alçakları uğratma sakın; Siper et gövdeni, dursun bu hayasızca akın. Doğacaktır sana va'dettiği günler Hakk'ın... Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın. Hayasızca akın sıfat tamlaması Va’dettiği günler sıfat tamlaması Bastığın yerleri ''toprak!'' diyerek geçme, tanı! Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı. Sen şehid oğlusun, incitme, yazıktır, atanı Verme, dünyaları alsan da, bu cennet vatanı. Bastığın yerleri sıfat tamlaması Binlerce kefensiz yatanı sıfat tamlaması Bu cennet sıfat tamlaması Şehid oğlu belirtisiz isim tamlaması Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda? Şüheda fışkıracak toprağı sıksan, şüheda! Canı, cananı, bütün varımı alsın da Huda, Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüda. Bu cennet sıfat tamlaması Bütün varımı sıfat tamlaması Ruhumun senden İlahi şudur ancak emeli Değmesin ma'bedimin göğsüne na-mahrem eli; Bu ezanlar - ki şehadetleri dinin temeli - Ebedi, yurdumun üstünde benim inlemeli. Bu ezanlar sıfat tamlaması Ruhumun emeli belirtili isim tamlaması Mabedimin göğsü belirtili isim tamlaması Dinin temeli belirtili isim tamlaması Yurdumun üstü belirtili isim tamlaması O zaman vecd ile bin secde eder - varsa - taşım; Her cerihamda, İlahi, boşanıp kanlı yaşım, Fışkırır ruh-i mücerred gibi yerden na'şım! O zaman yükselerek Arş'a değer, belki, başım. O zaman sıfat tamlaması Bin secde sıfat tamlaması Her ceriham sıfat tamlaması Kanlı yaşım sıfat tamlaması O zaman sıfat tamlaması Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilal! Olsun artık dökülen kanlarımın kanlarımın hepsi helal. Ebediyyen sana yok, ırkıma yok izmihlal Bayrağımın Hakkıdır, hür yaşamış, bayrağımın hürriyet; Milletimin Hakkıdır, Hakk'a tapan, milletimin istiklal. Şanlı hilal sıfat tamlaması Dökülen kanlarımın sıfat tamlaması Hür yaşamış bayrağım sıfat tamlaması Hakka tapan millet sıfat tamlaması Kanlarımın hepsi belirtili isim tamlaması Bayrağımın hakkı belirtili isim tamlaması Milletimin hakkı belirtili isim tamlaması Makale Sayfaları İsim tamlamaları İsim Tamlamaları nın Özellikleri Belirtili İsim Tamlaması Belirtisiz İsim Tamlaması Takısız İsim Tamlaması Zincirleme İsim Tamlaması Karma İsim Tamlaması Gösterilen Sayfa 2 / 7Özellikleriİsim tamlamalarında birinci kelimeye tamlayan; ikincisine de tamlanan denir. Tamlayan, tamlananın anlamını bütünler. Tamlayan başta gelir, tamlanan sonda şiirde yer değiştirebilir. Bu, “Türkçe'de yardımcı unsur başta; asıl unsur sonda bulunur” kuralına göre açıklanabilir. Asıl unsur tamlanandır. Ama vurgu tamlayandadır. Çünkü tamlayan sonradan eklenerek tamlananın anlamını bütünlemektedir. “kenar” dendiğinde ne kenarı, neyin kenarı olduğu anlaşılmamaktadır. “deniz kenarı” diyerek “kenar”ın “deniz”e ait olduğunu belirtmiş oluruz. Bu durumda “deniz” vurgulu söylenir. İnsanlar-ın vefasızlığ-ı vefasızlık, insanlara ait Yalancı-n-ın mum-u bu mum, yalancıya ait Köprü üst-ü bu üst kısım, köprüye ait Masa örtü-s-ü bu örtü, hem masaya ait, hem de masa üzerine sermek için kullanılır Kumaş boya-s-ı bu boya, kumaş için kullanılır Tahta fırça-s-ı bu fırça, tahta temizlemek içindir Sabrın acı meyvesi bu acı meyve sabra ait, sabrın eseri. Erik ağaçlarının pembe, beyaz çiçekleri Bu pembe ve beyaz çiçekler erik ağaçlarına ait. * İsim tamlamasına özgü iki tane ek vardır Tamlayan eki ya da ilgi hâl eki -n in Tamlanan eki, daha doğrusu iyelik ekleri -s/y i Tamlayan, ek alsa da almasa da ilgi hâlindedir. Tamlayan zamir ise ilgi hâl ekini alır; isimse alır veya almaz. Tamlanan ise daima iyelik eki alır. Tamlayan eki, isimleri isimlere bağlayarak tamlama kurmaya yarar. Kitab-ın yaprağı yırtılmış. Yalancı-n-ın mumu...Gözlüğ-ün camı... İyelik ekleri, isimlerin ve isim soylu kelimelerin sonuna gelerek onların sahiplerini, ait oldukları kişileri belirten eklerdir. Tamlayansız kullanıldıkları zaman bu eklere iyelik zamirleri de denir. kitab-ım, kitab-ın, kitab-ı, kitab-ımız, kitab-ınız, kitap-ları masa-m, masa-n, masa-s-ı, masa-mız, masa-nız masa-ları su-y-um, su-y-un, su-y-u, su-y-umuz, su-y-unuz, su-ları ne-y-im, ne-y-in, ne-y-i/ne-s-i, ne-y-imiz, ne-y-iniz, ne-leri İyelik ekleri isim tamlamasında tamlanana gelir Kapının kol-u, işin baş-ı, hayvan sevgi-s-i Zil, şal ve gül. Bu bahçede raksın bütün hızı... Şevk akşamında Endülüs üç defa kırmızı... Aşkın sihirli şarkısı yüzlerce dildedir. İspanya neşesiyle bu akşam bu zildedir. * İsim tamlamaları cümlede isim gibi kullanılır, isme getirilen ekleri alabilir, ismin aldığı görevleri yüklenebilirler Cümle ve kelime grupları içinde isim, sıfat, zarf olarak kullanılırlar. İsim, özne Grubun lideri, arkadaşları adına bir konuşma yaptı. İsim, yüklemBeni üzen unutulmak değil dostlarımın vefasızlığıdır. İsim, tüml.Bu çiçekleri pencerenin önüne götür, lütfen. İsim, nesneBu müzik sesi baş ağrılarımı bir anda dindirdi. Sıfat Fatih'in geçtiği kapı Sıfat El yayması eserler Zarf Bütün aile pazar günleri bir araya gelirdi. * Tamlayan, tamlanan veya her ikisi birden kelime grubu olabilir. Aşkın / şeref diyarı Hısım akrabanın / sözleri Gurbet duygusunun / hem kaynağı hem de sembolü Göğün ve denizin / gözleri ve ruhu alabildiğine çeken mavilikleri * Birden fazla tamlayan ve tamlanan bulunabilir. Evin / kapısı, penceresi Göğün, ovanın / rengi Savaşın, kızıl ve korkunç facianın / nasıl olduğu Yirmi senenin / yazları, kışları, fırtınaları, güneşleri * Tamlayan cümle hâlinde de olabilir “Ben başaramam” sözünü bir tarafa bırak. Ortalık bir anda “isteriz” nidalarıyla inledi. Not Günümüzde bu tür tamlamalar, tamlanansız kullanılmaktadır ki bu, yanlış bir tutumdur. “Ben başaramam”ı bir tarafa bırak. Ortalık bir anda “isteriz”lerle inledi. Herkes birbirine “şimdi ne yapacağız”ı soruyordu. * Belirtili isim tamlamasında vurgu her iki unsurda da eşittir, ama belirtisiz isim tamlamasında tamlayan vurguludur. Vapurun düdüğü Vapur düdüğü İyelik ekleri takısız isim tamlaması ve bazı istisnalar hariç bütün isim tamlamalarında tamlananda bulunur. Ama bir kısmında tamlayan eki ilgi eki bulunmaz. İşte, tamlayanın ilgi eki alıp almamasına göre isim tamlamaları ikiye ayrılır "... Annem belediye doktoruydu. Penceresinden kavak ağaçları görünen bir sağlık ocağında çalışır, çoğu günler beni de yanında götürürdü. Orada tek çocuk olmanın krallığını yaşar, oyalanır; haşarılıklarımın, afacanlıklarımın hoş görüleceğini bilmenin kolaylıklarından fazlaca yararlanır, buna karşılık beni mıncıklamalarına, yanaklarımı pembeleştiren makaslaralmalarına ses çıkarmazdım. Pencereden uzanır, uçuşan pamukçukları yakalamaya çalışırdım. Kavakları silkeleyen rüzgâr oyun arkadaşım olurdu. Koca bahçe, önümde mülkümmüş gibi uzanır, bense onu tasasız gözlerle izlerdim. Annemin masasında, güzel çerçeveler içinde benim ve babamın resmi dururdu. Gurur duyardım. Kocaman bir masası ve koltuğu vardı annemin. Annemi makamında daha çok severdim sanki, ya da sevgim başka bir boyut kazanırdı..." Murathan Mungan, Pamukçuklar Yukarıdaki parçada en az iki kelimeden oluşan ve koyu harflerle yazılmış olan kelime gruplarının ilk kelimelerinin yazılmadığını, son kelimelerin isimlerin veya isim tamlamalarının kaldığını düşünelim "... Annem belediye doktoruydu. Sağlık ocağında çalışır, çoğu günler beni de yanında götürürdü. Orada çocuk olmanın krallığını yaşar, oyalanır; haşarılıklarımın, afacanlıklarımın hoş görüleceğini bilmenin kolaylıklarından fazlaca yararlanır, buna karşılık beni mıncıklamalarına, makaslar almalarına ses çıkarmazdım. Pencereden uzanır, pamukçukları yakalamaya çalışırdım. Rüzgâr oyun arkadaşım olurdu. Bahçe, önümde mülkümmüş gibi uzanır, bense onu gözlerle izlerdim. Annemin masasında, çerçeveler içinde benim ve babamın resmi dururdu. Gurur duyardım. Masası ve koltuğu vardı annemin. Annemi makamında daha çok severdim sanki, ya da sevgim boyut kazanırdı..." Öncesindeki kelimeler çıkarıldığında isimlerin anlamları eksilmiş oldu. Kelime anlamı olarak değil de cümleye kattığı anlam bakımından eksilme oldu. Sağlık ocağı — nasıl bir sağlık ocağı? Çocuk — nasıl bir çocuk? Makaslar — nasıl makaslar? Pamukçukları — hangi pamukçuklar? Rüzgâr — nasıl bir rüzgâr? Bahçe — nasıl bir bahçe? gözlerle — nasıl gözler? çerçeveler — nasıl çerçeveler? Masası ve koltuğu — nasıl masa ve koltuk? Boyut — hangi boyut, ne boyutu? İsim tamlamasında olduğu gibi sıfat tamlamasında da isimlerin asıl unsur tam olarak anlaşılması ve tanınması için onlardan önce bazı kelimeler getirerek anlamlarını nitelik ve nicelik yönünden tamamlarız. Sıfat Tamlaması Tanımı Bir veya daha fazla sıfatın bir veya daha fazla ismi sayı, renk, biçim, hareket, durum, sayı ve yer bakımından nitelediği veya belirttiği kelime gruplarına sıfat tamlaması denir. Sıfat Tamlamalarının Özellikleri Sıfat tamlamalarında birinci kelimeye tamlayan; ikincisine de tamlanan denir. Tamlayan, tamlananın anlamını bütünler. Tamlayan, yani sıfat yardımcı unsurdur; tamlanan, yani isim de asıl unsurdur. Tamlayan başta gelir, tamlanan sonda. Bu "Türkçede yardımcı unsur başta; asıl unsur sonda bulunur" kuralına göre açıklanabilir. Grubun vurgusu tamlayandadır. İsim tamlamasında olduğu gibi sıfat tamlamasında da tamlananla tamlayanın nereden ayrılacağı iyice kavranmalı, anlam her zaman ön plânda tutulmalıdır. Penceresinden kavak ağaçları görünen / bir / sağlık ocağı Tek / çocuk yanaklarımı pembeleştiren / makaslar uçuşan / pamukçuklar Kavakları silkeleyen / rüzgâr Koca / bahçe Tasasız / gözler Güzel / çerçeveler Kocaman / bir / masası ve koltuğu Başka / bir / boyut Sıfatla isim eksiz birleşir. Yani tamlama eki yoktur. Kırık kalp, serin serviler... Bütün sıfatlarla sıfat tamlaması yapılabilir Niteleme Sıfatlarıyla Kocaman / bir masası ve koltuğu Koca / bahçe, tasasız / gözler, güzel / çerçeveler Mavi deniz, tatlı su, yakın arkadaş, çalışkan öğrenci, yuvarlak masa, akciğer, Akdeniz, karabiber, başbakan, başhekim... İşaret sıfatlarıyla Bu soruyu kim cevaplayacak? Kitabı şu genç almıştı. O eşyaları nereye götürüyorsun? Öteki sorulara geçiniz. Beriki masaları da taşıdık. Asıl sayı sıfatlarıyla Her gün iki saat ders çalışır, bir saat de kitap okurum. Bir ağaç bile bırakmamışlar; kesmişler. Yüz yıl öncesine geri döndük. Türkiye nüfusunun yetmiş milyon olduğu söyleniyor. Beş milyon ton patates Sayıyla değil de diğer birimlerle ölçülen nesneler için 10 cm ip, 2 m kumaş, 100 ton kömür, 3 kg şeker... Sıra sayı sıfatlarıyla 77. yıl, 11'inci bölük, birinci gün, ikinci gelişimiz, Kesir sayı sıfatlarıyla Yüzde bir ihtimal, yarım ekmek, çeyrek dörtte bir ekmek... Üleştirme sayı sıfatlarıyla İkişer elma, yedişer kişi, ellişer milyon, birer gün arayla, Belgisiz sıfatlarla kimi insanlar, bir yaz günü, her soru, birtakım insanlar, birkaç kişi, tüm insanlar, bütün varlıklar... Soru sıfatlarıyla Nasıl kitaplardan hoşlanırsın? Kaç gün sonra geleceksin? Eve giderken hangi otobüse bineceğiz? Kaçıncı sınıfta okuyor? Ne gün geleceğini söyledi mi? Kaçar kişilik gruplar hâlinde gideceğiz? Kaçta kaç hisse istersin? Sıfat-fiillerle veya sıfat-fiil gruplarıyla Penceresinden kavak ağaçları görünen / bir sağlık ocağı yanaklarımı pembeleştiren / makaslar Kavakları silkeleyen / rüzgâr uçuşan / pamukçuklar mavileşen / manzara eserken yelken açmadığım / rüzgâr daha deniz görmemiş / bir çoban çocuğu gecenin bitmeğe yüz tuttuğu / an ] Sıfat ve zarfların anlamlarını, miktar ve derece bakımından tamamlayan zarfların meydana getirdiği kelime grupları da birer sıfat tamlamasıdır. en tatlı, çok güzel, pek doğru, daha gösterişli... ] Sıfat tamlamasında sıfatla isim arasına noktalama işareti konmaz. Meselâ, virgül konursa ilk kelime tek başına kalmış olur, dolayısıyla isimleşir. Genç adama gülümseyerek baktı. genç sıfat Genç, adama gülümseyerek baktı. genç isim, özne ] Birkaç sıfat, arka arkaya sıralanarak bir ismi niteleyebilir veya belirtebilir Karanlık, büyük, korkutucu ve nemli bir evdi. Yavaş, vakur, tatlı bir kadın sesi Aynı şekilde bir sıfat birden fazla isme ait olabilir Yüksek dağlar, tepeler, yaylalar, o bölgenin coğrafî yapısını oluşturur. Pahalı elbiseler, ayakkabılar Tamlanan, tamlayan veya her ikisi birden kelime grubu olabilir. Sıfat tamlaması da başka bir sıfat tamlamasında tamlayan ya da tamlanan olabilir Seher musikisi > Engin seher musikisi> Bir engin seher musikisi Şu / gözlüklü adam Mum rengi / çehreler Yumuşak ve korkak / adımlar Bacalara takılan / şu beyaz bulutlar Ay ışığındaki / büyülü şeffaflık ve nur Koklamadan attığım / gül demeti Cümlede isim, sıfat ve zarf olarak görev yaparlar. Bu yumuşak ve pembe tenli avı, pençesinde sıkarak yükseldi. Sabah ezanı okunurken başlayan yağmur, birdenbire sağanak hâlini aldı. Sıfat tamlamalarında eğer tamlanan zaten tamlayanın anlamında varsa düşürülür. Bilinir ki o sıfat o isimden başkasına ait değildir. Bu durumda bu sıfatlara adlaşmış sıfatlar denir. Ağlayan insanlar bir gün güler. — Ağlayanlar bir gün güler. Gelen ... giden ... aratır. — Gelen gideni aratır. Hasta adamı hastahaneye yetiştiremediler. — Hastayı yetiştiremediler. Üçler basamağı, 1453'ten sonra... Gençler ağaç dikiyor. Tembeller başarılı olamaz. Sıfat Tamlaması*Bir sıfatın, ismin önüne gelerek, onu nitelemesi yada belirtmesiyle oluşan tamlamalardır. Sıfat+İsim=> Sıfat Tamlaması Sıfat=Tamlayan, İsim=Tamlanan Büyük insan, Düz saç, Üç Elma, O adam Not Sıfat mutlaka ismin önünde olmalıdır. Adamın burnu epey büyüktü. “Büyük” sözcüğü sıfat olmasına rağmen, sıfat tamlaması kurmamıştır. Not Adlaşmış sıfat, sıfat tamlaması sayılmaz. Çalışanlar, belli Adlaşmış sıfat, bir sıfat tarafından nitelenerek yada belirtilerek sıfat tamlaması oluşturabilir. Yakışıklı gençleri daha çok Sıfat tamlamasında tamlayan yada tamlanan isim tamlaması olabilir. Sıcak yaz akşamları, El örgüsü kazak İSİM TAMLAMALARI*İki yada daha fazla ismin yan yana gelmesiyle oluşan öbeğe “isim tamlaması” denir. İsim+isim=> İsim tamlaması Tamlayan+Tamlanan=>TamlamaTamlayan Ekleri -nin, -in, -im, -den Bunlar ses değişimine uğrayabilir. Tamlanan Ekleri -i, -si, -im, -in, -imiz, -iniz, -leri Bunlar ses değişimine uğrayabilir. Ali'nin Kitabı, Kalemin Ucu, Benim Arabam, Sizin Aileniz, Pencerenin CamlarıNot Bazı tamlamalarda tamlayan eki olarak “-den, -dan” ekleri kullanılabilir. Bu ek seçme anlamı katmak için gelmektedir. Oturanlardan BiriNot Bazı istisna durumlarda tamlayan ve tamlanandaki kaynaştırma harfleri yerine “y” harfi kullanılabilir. Suyun Altı, Şişenin SuyuNot “Benim Kalemim” tamlamasındaki “ben” zamiri “-im” eki almıştır. Bu ekin aslı “-in” dir. Fakat bu ek zamanla ses değişikliğine BELİRTİLİ İSİM TAMLAMASI X'in Y'si *Tamlayanın ve tamlananın, tamlama eklerini ilgi, iyelik aldığı tamlamalardır. Tamlayan+İlgi Eki + Tamlanan+İyelik Eki Evin Önü Gökyüzünün Maviliği Yağmurun Yağışı Pantolonun Düğmesi Bizim Evimiz Odanın Duvarları Çocuklardan Biri Yolculardan Birkaçı Not Tamlamayı kuran sözcükler her zaman ad olmayabilir. Senin Silgin , Silgilerin Bazısı , Onların birkaçı , Adamın Kendisi Zamir kullanılmış Çalışmanın Faydası Fiilimsi kullanılmış Uyarı İsim tamlamalarında fiilimsi kullanılıp, kullanılmayacağı konusu net değildir. Genel kanaat, Tamlayan kısmında kullanılabileceği Belirtili isim tamlamasında, tamlayanla tamlanan arasına farklı sözcükler girebilir. Bu durumda da isim tamlamasının türü değişmez. Dağın sert kayalıkları => Belirtili İsim Tamlaması Araya sıfat girmiş Suyun insanın içini rahatlatan sesi => Belirtili İsim Tamlaması Araya sıfat grubu girmişNot Belirtili isim tamlamasında, tamlayan ve tamlanan niteleyici öğeler alabilir. İsim tamlamasının türü değişmez. Genç kızın sarı saçı => Belirtili İsim Tamlaması Tamlayan da, tamlanan da sıfat almış İhtiyar adamın bastonu => Belirtili İsim Tamlaması Tamlayan sıfat almışNot Tamlayanı zamir olan isim tamlamalarında, zamir düşürülerek “tamlayanı düşmüş isim tamlaması” oluşur. Benim / Kalemim kırıldı. Tamlayanı düşmüş isim tamlaması vardır.Not İsim tamlamasında tamlayan yada tamlanan birden fazla olabilir. Damın tahtası, kiremidi eskimişti. Tamlanan iki tane Hanımının, çocuğunun duaları etkili olmuştu. Tamlayan iki taneNot Belirtili İsim tamlamalarında, tamlayanla tamlanan yer değiştirebilir. Sesi uzaklardan geliyordu suyun. 2BELİRTİSİZ İSİM TAMLAMASI X Y'si*Sadece tamlananın tamlama eklerini aldığı isim tamlamalarıdır. Tamlayan + Tamlayan+İyelik Eki Kendi Gömleği Müdür Yardımcısı Futbol Topu Galata Kulesi Çam Sakızı Çoban Armağanı Çocuk ParkıNot Belirtisiz isim tamlamalarında, istisna olan bazı durumlarda araya sözcük girer. Kültür Eski BakanıNot Belirtisiz isim tamlamasına getirilen sıfat, tüm tamlamanın sıfatı olur ve sıfat tamlaması oluşur. Taze inek sütü => Sıfat Tamlaması İnek sütü > Belirtisiz İsim Tamlaması Sıcak yaz akşamı => Sıfat Tamlaması Yaz akşamı > Belirtisiz İsim TamlamasıNot Belirtisiz isim tamlaması sıfat olarak kullanılabilir. Parlement mavisi gömlek Not Bazı durumlarda tamlanan eki düşebilir. Topkapı-sı , Lale Sokak-ğı 3 TAKISIZ İSİM TAMLAMASI X YNot Bu konu tartışmalı bir konudur. Takısız isim tamlamasının varlığı şüphelidir. Bazı kaynaklarda bu tip tamlamalar, sıfat tamlaması olarak ele alınmaktadır. Biz bu tip tamlamaların var olduğunu düşünerek hareket edeceğiz. *Tamlayanın da tamlananın da tamlama eklerini almadığı tamlamalardır. Bu tip tamlamaların takısız isim tamlaması olabilmesi için; Tamlananın neyden yapıldığının, neye benzediğinin bildirilmesi gerekir. Deri Ceket, Demir Kapı, Cam Kavanoz >>> Neyden yapıldığı…. Elma Yanak, Kepçe Kulak, Selvi Boy >>> Neye benzediği… Zeytin Göz => Takısız İsim Tamlaması Siyah Göz => Sıfat Tamlaması İpek Saç => Takısız İsim Tamlaması Yumuşak Saç => Sıfat Tamlaması İpek Mendil => Takısız İsim Tamlaması 4 ZİNCİRLEME İSİM TAMLAMASI*İkiden fazla isimden oluşan isim tamlamalarıdır. *Bu tür tamlamalarda; tamlayan, tamlanan yada her ikisi birden isim tamlaması örtüsünün kenarı Masa,örtü,kenar Tamlayanı isim tamlamasından oluşmuş, zincirleme isim tamlaması Evin mutfak dolabı Ev,mutfak,dolap Tamlananı isim tamlamasından oluşmuş, zincirleme isim tamlamasıDevlet hastanesinin doktor odası Tamlayanı da tamlananı da isim tamlamasından oluşmuş, zincirleme isim tamlamasıDemir kapının kolunun vidasının üstü

isim tamlamasi ve sifat tamlamasinin farki