Atasözleri ve Deyimler Arasındaki Benzerlikler ve Farklar Nelerdir ? Atasözleri ve deyimler yüzyıllardır söylenen kalıplaşmış ifadeler olduğu için birbirlerine benzetilebilmekte bu yüzden de zaman zaman karıştırılmaktadır . Atasözleri az sözle çok şey anlatan ifadelerdir . Atasözleri öğüt verici Daha Fazla oku. 11: Atasözleri ve Deyimleri Arasındaki Benzerlikler ve Farklılıklar. Atasözleri ve Deyimlerin Ortak Özellikleri: 1. Çok eski zamanlardan günümüze ulaştıkları için kimin tarafından söylendikleri belli değildir. 2. Kısa ve özlü sözlerdir. Yani az sözcükle çok şey anlatırlar. 3. Kalıplaşmış sözlerdir. Atasözü ve deyim arasındaki farklar. 1. Atasözleri genelde cümle şeklindedir ama deyimler genellikle fiille birlikte mastar oluşturur. 2. Deyimler bir durum bildirirken atasözleri durum bildirmez. 3. Atasözlerinde nasihat varken deyimde nasihat yoktur. 4. TÜRKİYECUMHURİYETİ CUMHURBAŞKANLIĞI Himayelerinde T.C. BAŞBAKANLIK ATATÜRK KÜLTÜR, DİL VE TARİH YÜKSEK KURUMU TÜRK DİL KURUMU www.ayk.gov.tr www.tdk.gov.tr Uluslararası TÜRK DİLİ KURULTAYI 22-26 Mayıs 2017 PROGRAM KİTAPÇIĞI 22 MAYIS 2017 PAZARTESİ 22 MAYIS 2017 PAZARTESİ VIII. Özellikle17. Yüzyılda yaşadığı bilinen Şerifi’nin “Atasözleri Destanı” ilginç örneklerden biridir. Atasözleri ve Deyimler arasındaki farklar nelerdir? Atasözleri ve deyimler arasında benzerlikler olduğu gibi farklılıklar da vardır. Deyimler, anlam olarak genel bir kural niteliğinde değildir. Bir kavramı belirtmek Vay Tiền Nhanh. Atasözleri ve deyimlerin halk ve kültür tarafından benimsenen ve kalıplaşmış sözcük grupları olması onları değiştirilemez bir bütün haline getirmiştir. Atasözleri de deyimler de kalıp halini almış bir bütün yapıdır. En büyük ortak özelliği olan kültürden gelen bir bütün olması sebebi ile bir çok yerde atasözü ve deyimler birbirine karıştırılabilir. Mecaz ve Argo Atasözleri ve deyimlerin en önemli farklarında deyimlerin mecaz ağırlıklı, atasözlerinin ise argo ağırlıklı yapıyı temel alması olabilir. Deyim bir konuyu anlatırken benzetme yaparak anlatmak istediği konuyu özetler. Atasözleri ise genel olarak argo ya da farklı bir yapı kullanarak düşündürmek ister. Dağ devirmek Çok zor görünen işleri başarmak. Deyim Tavşan dağa küsmüş, dağın haberi olmamış. Düşük seviyedeki bir kişinin kendinden üstün olan kişiye karşı küsmesi ve üstün kişinin farkında olmaması. Atasözü Yine de atasözleri ve deyimlerin her ikisi de mecaz, istiare ve kinaye bulundurabilir. Kaynak Atasözleri anonim olarak bize ulaşmıştır. Yani söyleyen kişi belli değildir. Ataların, uzun denemeleri, gözlemleri ve yaşanmışlıkları neticesinde ortaya çıkan bilgi, nasihat ya da kural bildiren halk tarafından benimsenmiş özlü sözlerdir. Deyimler ise genellikle efsane, hikaye ya da yaşanmış örneklerin kısa ve öz olarak bir kalıp haline gelmiş sözcük gruplarıdır. Avucunu yala “Benden beklediğini alamazsın” anlamında kullanılan deyim. Bu deyimin efsanesi, ayılar, kış geldiği zaman dağlarda, karlı ve soğuk havalarda inine girerek avuçlarını ve ayaklarını yalayarak karnını doyurmaya çalışır. Nedeni ise ayılar kış aylarında uğraşsalar dahi yiyecek bulmakta çok zorlanırlar, hatta bulamayabilirler. Bu yüzden de kış mevsimi geldiği vakit kış boyunca uykuya yatar. Deyimin anlatmak istediği ise Avucunu yalamakla yetinirsin, benim keyfimi beklersin Yazın gelmesini beklersin gibi bir anlam çıkar. Hüküm ve Yargı Atasözlerinin yapısı kesin bir yargı bildirmektedir. Deyimlerde ise atasözlerine nazaran kesin bir yargı, nasihat, yol gösterme bulunmaz. Bu yüzden deyimlerin genel kuralları yoktur. Deyimler bir konuyu özetlemek için kısa ve özlü anlatım biçimi olarak nitelendirilebilir. Uzun, kısa ya da her hangi bir konuyu anlatmak için gerek mecazi, gerekse gerçek anlamında en etkili bir biçimde anlatabilir. Bunu yaparken deyimlerden öğüt, nasihat ya da bilgi vermek gibi çabaları olmaz. Attan inip eşeğe binmek Üst seviyeden alt seviyeye geçmek olarak açıklanabilir. Deyimin amacı sadece seviye düşürmekle alakalıdır. İyi bir arabayı satıp kötü arabaya binmek gibi ya da iyi bir insandan ayrılıp kötü bir insanla birlikte olmak gibi. Deyimin içinde nasihat, bilgi verme ya da farklı bir konu bulamayız. Atasözleri ise her zaman birden fazla konuda hüküm, nasihat ya da bilgi verebilir ve kesin bir yargı bildirir. Bu özellik deyim ve atasözünü birbirinden ayıran en önemli özelliklerden bir tanesidir. Dağ ne kadar yüce olsa da üstünden yol aşar Hemen hemen tüm önemli makam için bir denetleme mekanizması ve onun üstünden daha yetkili kişi ve kurum vardır. Ya da yapılması imkansız gibi gözüken zorluklar için de bir çözüm yolu bulunabilir. İşlerin ve ya karşılaşılan durumların kimsenin ümidini yitirmemesi gerektiğini açıklayabilir. Anlatım biçimi Anlatım biçimi olarak atasözlerini tek başlarına bir cümle olarak kullanabiliriz fakat deyimler her zaman tek başlarına kullanılamayabilir. Ne ekersen onu biçersin. Tek başına bir cümle olabilir.Geçer akçe Elimizdeki tek geçer akçemiz şu arabadır. Toplumda deyimlerle atasözleri sıkça birbirine karıştırılır. Fakat aslında bunları ayır etmek için aralarındaki bariz farklardan faydalanabiliriz. Atasözleriyle deyimler arasında sözünü ettiğimiz bu farkları maddeler halinde paylaşıyoruz. 1. Atasözleri genelde cümle şeklindedir ama deyimler genellikle fiille birlikte mastar oluşturur. Bu konuyu bir örnekle anlatırsak; Göze girmek deyim Sakla samanı gelir zamanı atasözü 2. Deyimler bir durum bildirirken atasözleri durum bildirmez. 3. Atasözlerinde nasihat varken deyimde nasihat yoktur. 4. Atasözlerinin ifade ettikleri anlamlar gerçekken deyimler mecaz anlam içerir. 5. Deyimlerde verilmek istenen mesaj örtülü verilirken atasözlerinde bu durum böyle değildir. 6. Atasözleri genellikle bir işin nasıl yapılacağı hakkında fikir verirken deyimlerde bu durum böyle değildir. 7. Atasözleri deyimlere göre daha fazla kelimeden oluşur. 8. Atasözleri genelde geniş zamanla çekimlenirken deyimler her çekime girer. Eğer siz de bir sözün deyim mi yoksa atasözü mü olduğunu bulmakta zorlanıyorsanız ve hep karıştırıyorsanız, üstte verdiğimiz bu farkları ve kuralları uygulayarak kolayca ayırt edebilirsiniz. Atasözleri ve Deyimler Arasındaki Benzerlikler ve Farklar Nelerdir ? Atasözleri ve deyimler yüzyıllardır söylenen kalıplaşmış ifadeler olduğu için birbirlerine benzetilebilmekte bu yüzden de zaman zaman karıştırılmaktadır . Atasözleri az sözle çok şey anlatan ifadelerdir . Atasözleri öğüt verici niteliktedir ve değişmez kural niteliğindedir . Deyimler ise öğüt verici bir özellik taşımazlar . Deyimler anlık olaylar karşısında ortaya çıkan duyguları ifade kelime gruplarıdır . Örneğin ; " Sakla samanı , gelir zamanı " bir atasözüdür . Çünkü genel bir yargı taşır ve öğüt verici bir özelliği vardır . Ama " saman altından su yürütmek " ifadesi genel bir yargı taşımaz ve öğüt verici bir anlamı yoktur . Bu söz kurnazlık yapanları tanımlamak için kullanılan bir sözdür . İşte bu gibi sözlere de deyim adını veririz . Deyimler ve Atasözleri Arasındaki Farklar Şunlardır - Atasözleri bir yargı bildirirken deyimler çoğu zaman bir durum bildirirler . - Atasözlerinde mecazlı bir anlam olması şart değildir ama deyimlerin neredeyse tamamı mecazlı ifadelerdir . - Atasözlerinin kesin kural olma , öğüt verme gibi bir yönü vardır ama deyimlerde öğüt verici bir durum yoktur . - Atasözleri çok eski dönemlerde ortaya çıkmış anonim sözlerdir ve çoğunun kaynağı bilinmez deyimler ise genellikle bir olay ya da efsane üzerine söylendiği için ortaya çıkış hikayeleri bilinir . - Atasözleri tek başlarına bir cümleyken deyimler bir söz grubu şeklindeki ifadelerdir . - Deyimler mastar -mak/-mek şeklinde ifade edilebilirken atasözleri cümle şeklindedir . Deyimler ve Atasözleri Arasındaki Benzerlikler Nelerdir ? - Her ikisi de kalıplaşmış ifadeler olduğu için kelimelerinin yerleri değiştirilemez ve kelimelerin yerlerine eş ya da yakın anlamlıları getirilemez . - Her ikisinde de mecazlı ifadeler bulunmaktadır . - Şekil olarak birbirlerine benzerler . Deyim Örnekleri Atasözü Örnekleri - Kafası karışmak - Etekleri zil çalmak - Kulak misafiri olmak - Gözlerini dört açmak - İpe un sermek - Damlaya damlaya göl olur . - Akıl yaşta değil baştadır . - İşleyen demir ışıldar . - Bugünün işini yarına bırakma . - Ayağını yorganına göre uzat . Atasözleri ve deyimler arasındaki farklar şunlardır. 1. Atasözleri genelde cümle şeklindedir ama deyimler genellikle fiille birlikte mastar oluşturur. Bu konuyu bir örnekle anlatırsak; Göze girmek deyim Sakla samanı gelir zamanı atasözü 2. Deyimler bir durum bildirirken atasözleri durum bildirmez. 3. Atasözlerinde nasihat varken deyimde nasihat yoktur. 4. Atasözlerinin ifade ettikleri anlamlar gerçekken deyimler mecaz anlam içerir. 5. Deyimlerde verilmek istenen mesaj örtülü verilirken atasözlerinde bu durum böyle değildir. 6. Atasözleri genellikle bir işin nasıl yapılacağı hakkında fikir verirken deyimlerde bu durum böyle değildir. 7. Atasözleri deyimlere göre daha fazla kelimeden oluşur. 8. Atasözleri genelde geniş zamanla çekimlenirken deyimler her çekime girer. Atasözü nedir? Atalarımızın, uzun denemelere, gözlemlere dayanan yargılarını genel kural, bilgece düşünce ya da öğüt olarak veren ve kalıplaşmış bir biçimi olan, kamuca benimsenmiş kısa, özlü söz. Deyim ile atasözü arasındaki benzerlikler nelerdir? Deyim ile atasözü arasındaki benzerlikler şunlardır. 1. Her ikisi de halkın ortak ürünüdür. 2. Her ikisinin de söyleyeni belli değildir. 3. Her ikisi de uzun tecrübeler sonucu oluşmuştur. 4. İkisinde de kelimelerin yeri asla değiştirilemez. Deyim nedir? Genellikle gerçek anlamından uzaklaşmış birden çok sözcükten oluşan, bir kavramı ya da durumu karşılayan kalıplaşmış sözcük gruplarına “deyim” denir. Anlatıma akıcılık, çekicilik katan, çoğunun gerçek anlamından ayrı bir anlamı bulunan, genellikle de birden çok sözcüklü dil öğesi, kalıplaşmış sözcük topluluğu. Atasözü Örnekleri Damlaya damlaya göl olur. İşten artmaz dişten artar. Sakla samanı gelir zamanı. Ağaca dayanma kurur insana dayanma ölür. Duvarı nem insanı gam yıkar. Demir tavında dövülür. Kızını dövmeyen dizini döver. Abanın kadri yağmurda bilinir. Deyim örnekleri Ağzını aramak Bozuntuya vermemek Fikir yürütmek Ekmeğini taştan çıkarmak Elinden geleni ardına koymamak Atasözü Nedir, Deyim Nedir, Farkları Nedir? Örnekler, Konu Anlatımı Uzun gözlem ve deneyimler sonucu oluşmuş, bilgi ve öğüt veren kalıplaşmış sözlere atasözü denir. Atasözlerinin Özellikleri 1. Atasözlerinin söyleyeni belli değildir, atasözleri halkın ortak malıdır. Atasözleri anonimdir yani atasözünü söyleyen kişi belli değildir. 2. Atasözleri kalıplaşmış sözlerdir. Bu yüzden atasözünü oluşturan sözcükler yerine başka sözcükler getirilemez, sözcüklerin sıralanışında da değişiklik yapılamaz. Örnek » “Damlaya damlaya göl olur. ” atasözünde bulunan “göl” sözcüğünün yerine “havuz” sözcüğünü getiremeyiz. Sözcüklerin yerlerini değiştirip “Göl damlaya damlaya olur.” da diyemeyiz. Atasözlerinin hepsi tamamlanmış bir yargı bildirir. Bu nedenle atasözleri cümle değeri taşır. 3. Atasözlerinin birçoğunda mecazlı bir söyleyiş vardır. Örnek » “Terzi kendi söküğünü dikemez ” atasözü, “İnsanlar başkalarına yaptıkları hizmetleri kendilerine yapamazlar.” anlamını taşır. Bu atasözünün terziyle, sökükle bir ilgisi yoktur. 4. Çok az da olsa gerçek anlam taşıyan atasözleri de vardır. Örnek » Dost ile ye, iç; alışveriş etme. » Bugünün işini yarına bırakma. 5. Atasözlerinin bazıları aynı veya yakın anlamlıdır. Örnek » Mum dibine ışık vermez. ↔ Terzi kendi söküğünü dikemez. » Körle yatan şaşı kalkar. ↔ Üzüm üzüme baka baka kararır. ↔ İsin yanına varan is, misin yanına varan mis kokar. 6. Atasözlerinin bazıları zıt anlamlıdır. Örnek » Fazla mal göz çıkarmaz. → Azıcık aşım, kaygısız başım. » İyilik eden iyilik bulur. → İyilikten maraz doğar. Atasözleri ve Deyimlerin Ortak Özellikleri 1. Çok eski zamanlardan günümüze ulaştıkları için kimin tarafından söylendikleri belli değildir. 2. Kısa ve özlü sözlerdir. Yani az sözcükle çok şey anlatırlar. 3. Kalıplaşmış sözlerdir. Herhangi bir değişikliğe uğramazlar. 4. Genellikle mecaz anlam taşırlar. Atasözleri ile Deyimler Arasındaki Farklar 1. Atasözleri cümle şeklindeyken, deyimler çoğunlukla söz grubu şeklindedir. Örnek » İşleyen demir ışıldar. atasözü » İki yakası bir araya gelmemek deyim 2. Atasözleri tüm zamanlar için ve herkes için geçerlidir. Deyimler ise anlık durumlar için ve sözü söyleyen kişi ya da kişiler için geçerlidir. Örnek » “Öfkeyle kalkan zararla oturur” sözü her zaman ve herkes için geçerli olduğu için atasözüdür “kulak kabartmak” sözü ise anlık bir durumu bildirdiği için deyimdir. 3. Atasözleri topluma öğüt verirken, deyimler sadece içinde bulunulan durumları bildirir. Yani deyimlerin ders verme özelliği yoktur. Örnek » “Çobansız koyunu kurt kapar.” sözü ders verdiği için atasözüdür. “Burnu havada olmak” sözü ise öğüt verme amacı taşımadığı için deyimdir. Deyimler Bir olayı, bir durumu, bir kavramı daha etkileyici anlatmak için en az iki sözcüğün bir araya gelmesiyle oluşan ve çoğu zaman gerçek anlamdan uzaklaşıp kendine özgü anlam kazanan kelime gruplarına deyim denir. Deyimler, hem yazılarımıza hem de konuşmalarımıza derinlik katar. Anlattıklarımızı ilgi çekici hâle getirir. Birkaç cümleyle anlatabileceğimiz bir durumu iki üç sözcükten oluşan bir deyimle anlatabiliriz. Böylece kısa ve özlü anlatım sağlamış oluruz. Örnek sırt Boyundan bele kadarki bölüm yer Bir şeyin kapladığı boşluk, mekan. gelmek ulaşmak, varmak.» Sırtı yere gelmemek Güçlü olmak, sarsılmamak, yerinden düşürülememek. Deyimlerin Özellikleri 1. Deyimler kalıplaşmış sözcüklerdir. Deyimlerde bulunan sözcüklerin yerine eş anlamlıları bile getirilemez. Sözcüklerin yerleri değiştirilemez. Bu şekilde bir kullanım anlatım bozukluğuna yol açar. Örnek » Sürahiden boşalırcasına yağmak Yanlış » Bardaktan boşalırcasına yağmak Doğru» Suratından düşen bin parça Yanlış » Yüzünden düşen bin parça Doğru 2. Deyimler şahsa ve zamana göre çekimlenebilir. Örnek » Ödevimi yapınca öğretmenin gözüne girdim. Ben » Ödevimizi yapınca öğretmenin gözüne girdik. Biz 3. Deyimler genellikle mecaz anlamlıdır. Örnek » “Kök söktürmek” deyimi “bir bitkinin kökünü çıkarttırmak” değil, “güçlük çıkarmak, uğraştırmak” anlamındadır. » “Hapı yutmak” deyimi “ilaç içmek” değil, “kötü duruma düşmek” anlamındadır. 4. Bazı deyimlerin gerçek anlamları da vardır. Örnek » Sır saklamak Sırrı açıklamamak » El sürmemek Değmemek, dokunmamak 5. Deyimler bir kavramı ya da bir durumu anlatmak için kullanılır. Ders verme amacı taşımaz. Örnek » “Burun kıvırmak” deyimi, beğenmeyip küçümsemek anlamını içermektedir. Herhangi bir ders verme amacı taşımamaktadır. 6. Deyimler sözcük grubu ya da cümle şeklinde bulunabilir. Örnek » Ağzı kulaklarına varmak sözcük grubu » İğne atsan yere düşmez cümle » İçi içine sığmamak sözcük grubu » Ne tadı var ne tuzu cümle Deyimler ve Atasözlerinin Ortak Özellikleri 1. Çok eski zamanlardan günümüze ulaştıkları için kimin tarafından söylendikleri belli değildir. 2. Kısa ve özlü sözlerdir. Yani az sözcükle çok şey anlatırlar. 3. Kalıplaşmış sözlerdir. Herhangi bir değişikliğe uğramazlar. 4. Genellikle mecaz anlam taşırlar. Deyimler ile Atasözleri Arasındaki Farklar 1. Atasözleri cümle şeklindeyken, deyimler çoğunlukla söz grubu şeklindedir. Örnek » İşleyen demir ışıldar. atasözü » İki yakası bir araya gelmemek deyim 2. Atasözleri tüm zamanlar için ve herkes için geçerlidir. Deyimler ise anlık durumlar için ve sözü söyleyen kişi ya da kişiler için geçerlidir. Örnek » “Öfkeyle kalkan zararla oturur” sözü her zaman ve herkes için geçerli olduğu için atasözüdür “kulak kabartmak” sözü ise anlık bir durumu bildirdiği için deyimdir. 3. Atasözleri topluma öğüt verirken, deyimler sadece içinde bulunulan durumları bildirir. Yani deyimlerin ders verme özelliği yoktur. Örnek » “Çobansız koyunu kurt kapar.” sözü ders verdiği için atasözüdür. “Burnu havada olmak” sözü ise öğüt verme amacı taşımadığı için deyimdir. Atasözleri ve Anlamları İçin Tıklayınız. A B C Ç D E F G H I İ K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z Deyimler ve Anlamları İçin Tıklayınız. A B C Ç D E F G H I İ K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z Atasözü ve Deyimlerin Karşılaştırılması, Atasözleri ve Deyimler Arasındaki Farklar ve Benzerlikler Hem deyimler hem de atasözleri anonimdir yani kimin tarafından söylendiği belli değildir. Deyimlerin amacı az sözle çok şey anlatmak, atasözlerinin amacı ise ders vermektir. İkisinin sözcükleri de kalıplaşmıştır yani kelimeleri değiştirilemez. Bu kelimeleri değiştirmek anlatım bozukluğuna sebep olur. Atasözleri bir öğüt ya da kuralı anlatmaya çalışırken deyimler bir kavramı tanıtır ve anlık olarak söylenir. Deyimler uygun durumlar için kullanılırken atasözleri daha genel anlamda ve geniş zamanlı olarak diler getirilir. Her ikisi de kalıplaşmış ve genellikle mecaz anlamda olan sözlerdir. Atasözleri öğretici yani didaktiktir ancak deyimlerin öğreticilik özelliği yoktur. Atasözü ve Deyimlerin Özellikleri Hakkında Görüşlerinizi Aşağıdan Hemen Paylaşabilirsiniz

deyimler ve atasözleri arasındaki benzerlikler